περισσότερη ανεργία, μεγαλύτερη φοροδιαφυγή.

Μισθοί, φόροι και ανεργία
Του Μπαμπη Παπαδημητριου
Στα επόμενα έτη, το κρίσιμο ερώτημα για τον Ελληνα εργαζόμενο θα είναι η διατήρηση του παρόντος εισοδήματός του. Η αιτία δεν βρίσκεται απλώς στην κρίση, αλλά κυρίως σε αυτό που αποκαλύπτει. Την αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να υποστηρίξει το επίπεδο εισοδημάτων στο οποίο έχουμε φτάσει. Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι κανείς δεν πιστεύει πως οι Ελληνες είναι «πλουσιότεροι» από πολλούς άλλους Ευρωπαίους, σας καλώ σε μια περιήγηση στα στοιχεία που παραθέτει ο ΟΟΣΑ στην τελευταία έκδοσή του για τα φορολογικά βάρη στη μισθωτή εργασία μεταξύ των κρατών-μελών του οργανισμού (Taxing Wages 2007-2008).
Στη σελίδα 22, μαθαίνουμε ότι για την Ελλάδα η μέση αμοιβή, πριν από φόρους και κρατήσεις, υπολογίστηκε σε 26.097 ευρώ ετησίως. Μια άλλη σύγκριση (σελ. 65), σε δολάρια ισοδύναμης αγοραστικής αξίας (ώστε να μην υπεισέρχονται οι διαφορές κόστους ζωής), δείχνει ότι ένα ζευγάρι εργαζομένων με δύο παιδιά έχει ακαθάριστο εισόδημα 43.146 δολαρίων και μετά από φόρους 31.665 δολάρια. Στην περίπτωση αυτή, ο μέσος συντελεστής φορολογίας εισοδήματος βρίσκεται στο 26%.
Υψηλοί φόροι, αλλά σε υψηλό εισόδημα. Δείτε την Ισπανία: εισόδημα προ φόρων στα 30.422 δολάρια και μετά στα 27.015 δολάρια με συντελεστή μόλις στο 11%. Αλλά και τη Γαλλία: το μέσο εισόδημα φθάνει τα συγκρίσιμα 36.035 δολάρια και ο συντελεστής φορολογίας «μόλις» το 17,6%. Κι αν δεν έχετε πειστεί, συγκρατήστε το «εξωφρενικό»: η Σουηδία εμφανίζει μέσο εισόδημα 37.607 δολαρίων και συντελεστή 19,1%. Πολύ κοντά στη μέση φορολογία των 15 παλαιότερων κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ανέρχεται σε 18% για ένα μέσο εισόδημα 40.515 δολαρίων.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει μικρά εισοδήματα. Στην πλευρά όμως όσων έχουν κανονική (πλήρη και συμβατική) απασχόληση, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ηδη από την 1η Μαΐου, η κατώτατη αμοιβή για έγγαμο που προσεγγίζει την πρώτη επαγγελματική του δεκαετία, σύμφωνα με την εφαρμοζόμενη Συλλογική Σύμβαση, πέρασε τα 1.000 ευρώ ή κάτι λιγότερο από 15.000 ευρώ ετησίως. Προσθέστε ότι οι κλαδικές συμβάσεις προβλέπουν μεγαλύτερες αμοιβές (μεταξύ 15% και 30% από αυτό το όριο). Προσθέστε τα επιδόματα (γάμου, παιδιών, σπουδών, ειδικών συνθηκών, κ.λπ.). Υπολογίστε ότι για πολλούς (προφανώς όχι για όλους) εργαζομένους σε πολλές (προφανώς όχι σε όλες) επιχειρήσεις οι αμοιβές ξεπερνούν τα όρια των συλλογικών συμβάσεων. Πολλαπλασιάστε το αποτέλεσμα επί δύο ή, έστω, με συντελεστή 0,8 (αν το άλλο μέλος της οικογένειας δεν έχει την ίδια «καλή» μοίρα) και θα αντιληφθείτε ότι ένα σημαντικότατο μέρος της μισθωτής εργασίας βρίσκεται ακριβώς εκεί που το τοποθετεί η στατιστική του ΟΟΣΑ.
Στην πραγματικότητα της οικονομικής δραστηριότητας τα πράγματα είναι χειρότερα: το συνολικό κόστος απασχόλησης είναι ακόμη μεγαλύτερο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, πάντοτε σε μονάδες ισοδύναμης αγοραστικής δύναμης, η Ελλάδα βρίσκεται στα 46.044 δολάρια κατά κεφαλήν! Και, για να εκπλαγείτε κι άλλο, οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζουν μόλις 44.039 δολ., η Ισπανία στα 39.595 δολ., η Σουηδία στα 49.798 δολ.! Το ποσό αυτό αποτελείται από τρία μέρη: την καθαρή αμοιβή, τον φόρο εισοδήματος επ’ αυτής, τις κρατήσεις για τα ταμεία σύνταξης και υγείας που πληρώνει ο εργαζόμενος και τις κρατήσεις που πληρώνει ο εργοδότης. Στην Ελλάδα έχουμε μάλλον χαμηλό συντελεστή άμεσης φορολόγησης, αλλά υψηλές κρατήσεις για τον εργαζόμενο και τον εργοδότη. Με αποτέλεσμα ο Ελληνας εργαζόμενος να καταλαμβάνει τη δεύτερη υψηλότερη θέση στην κλίμακα των κρατήσεων επί του συνολικού κόστους εργασίας με ποσοστό 42,7%!
Στην ίδια έκθεση, οι αναλυτές του ΟΟΣΑ επιχειρούν να εξάγουν συμπεράσματα για τη συνολική φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών εισοδημάτων, συμπεριλαμβάνοντας την επίπτωση των εμμέσων φόρων. Δυστυχώς η Ελλάδα δεν είναι μεταξύ των χωρών για τις οποίες έχει γίνει η αρχική προσέγγιση. Δεν θα πέσουμε όμως και πολύ έξω στον υπολογισμό μας αν προσθέσουμε ένα ποσοστό 6-8%, ως πρόσθετη επιβάρυνση στο σύνολο. Το αποτέλεσμα είναι βεβαίως ότι οι μισθωτοί καταβάλλουν στο κράτος ένα σε κάθε δύο ευρώ που δημιουργούν με την εργασία τους. Να γιατί αισθάνονται πως δεν τους φτάνουν, ενώ είναι μάλλον καλά αμειβόμενοι όταν τους συγκρίνουμε με μισθωτούς άλλων κρατών. Από οικονομική άποψη, το συμπέρασμα δείχνει την τραγική θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι μισθωτοί. Η κρίση θα εμποδίσει τη βελτίωση της πραγματικής τους θέσης. Και επιπλέον, η κατάρρευση των δημοσίων οικονομικών θα παρακινεί το κράτος να απομυζά συνεχώς περισσότερο το εισόδημά τους. Το άμεσο -θλιβερό- αποτέλεσμα αυτού του συνδυασμού είναι: περισσότερη ανεργία, μεγαλύτερη φοροδιαφυγή.