O μάνατζερ που βύθισε τα οικονομικά της ΔΕΗ

O μάνατζερ που βύθισε τα οικονομικά της ΔΕΗ


Τάκης Αθανασόπουλος, πρόεδρος της ΔΕΗ. Κατηγορείται ότι ενώ εκπόνησε το ένα σχέδιο ανασυγκρότησης μετά το άλλο, τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά
Από τα ολυμπιακά κέρδη των 450 εκατομμυρίων ευρώ που σημείωνε το 2004, η ΔΕΗ χαροπαλεύει φέτος με ζημιές 111 εκατ. ευρώ στο εξάμηνο, με προοπτική ακόμη και να ξεπεράσουν το ποσό αυτό στο τέλος του έτους. Πού οφείλεται η δραματική αυτή μεταστροφή; Η ΔΕΗ την αποδίδει κυρίως στη μεγάλη πράγματι αύξηση που παρουσίασε από τότε η τιμή του πετρελαίου (229%) και στη μεγάλη μείωση κατά την τελευταία διετία της φθηνής λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής της παραγωγής (η τελευταία λόγω της ανομβρίας), που την έχουν αναγκάσει να τις αντισταθμίζει με σημαντική αύξηση στην παραγωγή ρεύματος με ακριβά καύσιμα (μαύρο χρυσό και φυσικό αέριο). Με τη μόνη διαφορά απ αυτή είναι η μισή αλήθεια Η άλλη μισή σχετίζεται σύμφωνα με αναλυτές αλλά και στελέχη της εταιρείας με το μάνατζμεντ της επιχείρησης. Η κριτική που ασκείται στον πρόεδρο της ΔΕΗ κ. Τάκη Αθανασόπουλο είναι ότι από τον Φεβρουάριο του 2007 οπότε ανέλαβε, εκπόνησε δύο φιλόδοξα busines plan για την επιχείρηση (τον Οκτώβριο μάλιστα αναγγέλλεται το τρίτο), που ελάχιστα συνέβαλαν στον τομέα των επενδύσεων, εκεί όπου πάσχει περισσότερο η εταιρεία. Τα χρονοδιαγράμματα για το πρόγραμμα αντικατάστασης των παλαιών μονάδων της ΔΕΗ με καινούργιες, καθώς και της κατασκευής νέων εργοστασίων, προϋπολογισμού άνω των 4 δισ. ευρώ, έχουν πέσει έξω. Πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι το νέο εργοστάσιο στο Αλιβέρι, που επρόκειτο να παραδοθεί το καλοκαίρι του 2009 αλλά καλώς εχόντων των πραγμάτων δεν πρόκειται να είναι έτοιμο πριν από το τέλος του 2010. Επιπλέον σύμφωνα με στελέχη της ΔΕΗ, με την πολιτική που ακλουθεί εδώ και έναν χρόνο να απομακρύνει σειρά παλαίμαχων διευθυντών και γενικών διευθυντών, έχει αποψιλώσει την επιχείρηση από ανθρώπους ικανούς να διαχειριστούν σοβαρές επενδύσεις. Η πλήρης ρήξη του με τους συνδικαλιστές αλλά και με πολλά στελέχη της εταιρείας από τους πρώτους κιόλας μήνες της θητείας του (Φεβρουάριος 2007), έχει ως αποτέλεσμα να α-δυνατεί να εφαρμόσει το παραμικρό πλέον μέτρο στην εταιρεία
ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΙΝΤΙΚΑΚΗΣ

Το «χαρακίρι» της διοίκησης του Π. Αθανασόπουλου
* Πώς από την προίκα της επιχείρησης το 2004 με τη «φωτεινή» Ολυμπιάδα και τα 450 εκατομμύρια κέρδη φθάσαμε στις τεράστιες ζημιές των 115 εκατομμυρίων το πρώτο εξάμηνο του 2008
Μόνο όσοι δεν γνωρίζουν ακριβώς τι συμβαίνει μέσα στη ΔΕΗ αναρωτιούνται και απορούν πώς από την πολύφερνη προίκα της επιχείρησης το 2004 με τη «φωτεινή» Ολυμπιάδα και τα 450 εκατομμύρια κέρδη φθάσαμε στις τεράστιες ζημιές των 115 εκατομμυρίων το πρώτο εξάμηνο του 2008, που μάλλον θα ξεπεράσουν τα 200 εκατομμύρια για όλη τη χρονιά.

Η εξήγηση είναι μάλλον απλή όσο και απαισιόδοξη για το μέλλον της μεγαλύτερης επιχείρησης στην Ελλάδα: η ΔΕΗ άλλαξε δραματικά προς το χειρότερο, με αποτέλεσμα αφενός να υποστεί πλήρη εσωτερική αποδόμηση που φθάνει στα όρια της διοικητικής διάλυσης και αφετέρου να μην μπορεί να πάρει καμία σημαντική επενδυτική απόφαση λόγω σημαντικών αδυναμιών της διοίκησης. Το δεύτερο στοιχείο φυσικά είναι απόρροια του πρώτου.

Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η ΔΕΗ κατάφερε να ξοδέψει ό,τι είχε χτιστεί ως το 2004 και αυτό διότι το 2005, το 2006 και το 2007 δεν πήρε ούτε μία μεγάλη απόφαση για επενδύσεις, ενώ δεν κατάφερε να συντηρήσει αποτελεσματικά το σύστημά της ούτε στην παραγωγή ούτε στα ορυχεία ούτε στη διανομή ούτε στη μεταφορά. Σημαντικό ρόλο σε αυτό διαδραμάτισε και η υποχρεωτική συνταξιοδότηση-αποπομπή έμπειρων στελεχών τα τελευταία χρόνια και η αντικατάστασή τους από τους σημερινούς γενικούς διευθυντές που δεν έχουν προσόντα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών - δύο μάλιστα εξ αυτών χαρακτηρίζονται και «επικίνδυνοι» για την επιχείρηση. Τις αποφάσεις που δεν ελήφθησαν την τριετία 2005-2007 και την εφετινή διοικητική αδυναμία οι έλληνες καταναλωτές θα την πληρώσουν την επόμενη τριετία, δηλαδή, εκτός από εφέτος, το 2009, το 2010 και το 2011. Σε αυτό το διάστημα θα υπάρξουν ελλείψεις στο ρεύμα και οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν διαρκώς αναβάλλονται. Χαρακτηριστικό είναι ότι τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο ο πρόεδρός της κ. Π. Αθανασόπουλος θα ανακοινώσει το νέο (τρίτο κατά σειρά μέσα σε ενάμιση χρόνο!) αναπτυξιακό πρόγραμμα.

* ΔΕΗ - Siemens

Υστερα από τις πρόσφατες εξελίξεις πολλοί μέσα και έξω από τη ΔΕΗ υποστηρίζουν με βάσιμα στοιχεία, παραθέτοντας τα αποτελέσματα της επιχείρησης, ότι υπάρχει σε εξέλιξη «σχεδιασμένη διαδρομή απαξίωσης και διάλυσης» της ΔΕΗ ώστε να είναι ευκολότερο στο μέλλον να κοπεί σε κομμάτια και να πουληθεί κυρίως σε μεγάλους ξένους (το όνομα της RWE έρχεται και ξανάρχεται), ενώ στην ίδια τη ΔΕΗ θα μείνει το λεγόμενο προβληματικό τμήμα της επιχείρησης και φυσικά το προσωπικό.

Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, η ΔΕΗ «κατάφερε» να έχει και το δικό της μερίδιο στο σκάνδαλο Siemens. Η πολύκροτη υπόθεση ξεκίνησε το 2006, όταν η ΔΕΗ υπέγραψε αρχική σύμβαση με την κοινοπραξία Siemens - OJSC Power Machine για την αύξηση κατά 45 μεγαβάτ της ισχύος των μονάδων 3 και 4 του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου στην Πτολεμαΐδα με αντίτιμο 42 εκατ. ευρώ. Προβλεπόταν ολοκλήρωση των εργασιών για την πρώτη στο τέλος Ιουλίου του 2007 και για τη δεύτερη στο τέλος Νοεμβρίου του 2007.

Η κοινοπραξία όμως από τον Μάρτιο του 2007 βρέθηκε σε πλήρη αδυναμία να διασφαλίσει την υλοποίηση του έργου. Τον Σεπτέμβριο του 2007, δηλαδή δύο μήνες αφότου έπρεπε να παραδώσει την πρώτη μονάδα, ενημέρωσε επίσημα για τα σημαντικά προβλήματα.

Τελικά, ύστερα από «σιωπηλή καθυστέρηση» έξι μηνών, τον Μάρτιο του 2008, το ΔΣ αποφασίζει να χαρίσει τις ρήτρες 3,3 εκατομμυρίων στην κοινοπραξία αλλά και να μη ζητήσει την κατάπτωση των εγγυήσεων, που ήταν περίπου 4,2 εκατ. ευρώ. Σύνολο «μεγαλοψυχίας» της ΔΕΗ, πάνω από 7,5 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που τα αποτελέσματά της πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.

Παράλληλα με την εσωτερική αποδόμηση της ΔΕΗ καθυστέρησε απελπιστικά και η συντήρηση του υπάρχοντος δικτύου, με αποτέλεσμα, όπως καταγγέλλουν οι τεχνικοί της ΔΕΗ, να υπάρχει έντονο πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των κέντρων διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος.

Η ΔΕΗ βρίσκεται σε παραγωγικό και οικονομικό αδιέξοδο και κανένας δεν πιστεύει ότι θα βρει ριζοσπαστικές λύσεις: η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα αυξάνεται σταθερά κατά 3,5%-4% κάθε χρόνο, ενώ ως το 2009, οπότε και θα λειτουργήσει η «καθυστερημένη» μονάδα της ΔΕΗ στο Αλιβέρι, καμία άλλη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής, ιδιωτική ή δημόσια, δεν πρόκειται να ενισχύσει το σύστημα. Παρά την αύξηση της ζήτησης, η παραγωγική δυναμικότητα της ΔΕΗ χρόνο με τον χρόνο μειώνεται, αφού η «βιομηχανική καρδιά» της, που είναι οι λιγνιτικές μονάδες της Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, ολοένα και «γηράσκει» αποδίδοντας όλο και λιγότερο κάθε χρόνο.

Η άδεια επιπλέον παραγωγής 800 MW που πήρε το 2007 - θα προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα 1.600 MW αντικατάστασης που είχε παραχωρήσει η κυβέρνηση του ΠαΣοΚ το 2003 - προχωρεί με ρυθμούς χελώνας.

Οι μονάδες των νησιών (Κρήτη, Ρόδος, Κυκλάδες), όπου γίνονται συχνά διακοπές ρεύματος στην αιχμή της τουριστικής περιόδου, εμφανίζουν και τη μεγαλύτερη χασούρα αφού κοστίζουν στη ΔΕΗ πολύ ακριβά στην κατασκευή τους, ενώ στη συνέχεια για κοινωνικούς λόγους η επιχείρηση πουλάει το ρεύμα στους κατοίκους των νησιών κάτω από το κόστος, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να αποζημιώνεται από τον προϋπολογισμό για αυτό το έργο που επιτελεί, παρ' όλο που είναι μια επιχείρηση εισηγμένη στο Χρηματιστήριο.

Στη ΔΕΗ δεν υπάρχει σήμερα σταθερό σχέδιο ούτε πρόγραμμα που να υλοποιείται με συνέπεια ούτε διοίκηση ικανή να εμπνεύσει τα στελέχη και να προχωρήσει με αναπτυξιακό όραμα. Η διοίκηση του κ. Αθανασόπουλου ζητεί διαρκώς αυξήσεις τιμολογίων και περιμένει με αγωνία την εφαρμογή ρήτρας καυσίμου από τον Ιανουάριο για να προβαίνει σε συνεχείς αυξήσεις τιμολογίων ώστε να αποφεύγει τις ζημιές.

* Τα άθλια αποτελέσματα

Τα οικονομικά της ΔΕΗ είναι πλέον το μέγα πρόβλημα: από την κερδοφορία των 450 εκατ. ευρώ το 2004 εμφάνισε ιλιγγιώδεις ζημιές 115 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του έτους, παρά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις τιμολογίων που της έδωσε το υπουργείο Ανάπτυξης με 23% τους τελευταίους 16 μήνες. Οι καθαρές ζημιές μετά από φόρους το εξάμηνο του 2008 έφθασαν τα 111,8 εκατ. ευρώ έναντι καθαρών κερδών 99,4 εκατ. το πρώτο εξάμηνο του 2007. Το πρώτο εξάμηνο του 2007 η ΔΕΗ είχε κέρδη προ φόρων 111,6 εκατ. ευρώ.

Τα συνολικά έσοδα μάλιστα έφθασαν τα 2.765 εκατ. ευρώ από 2.470 εκατ. το εξάμηνο του 2007, αυξημένα κατά 11,9%, ενώ, παρά τους περιορισμούς στην κατανάλωση λόγω της απεργίας του Μαρτίου, οι πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας το εξάμηνο αυξήθηκαν κατά 747 γιγαβατώρες (περίπου 2,5%).

Η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνιτικούς σταθμούς μειώθηκε δραματικά και οι αυξημένες εισαγωγές ενέργειας είχαν ως αποτέλεσμα την εκτίναξη των ζημιών.

Χαρακτηριστικό του κακού προγραμματισμού στη ΔΕΗ είναι ότι η δαπάνη για αγορές ενέργειας αυξήθηκε το εξάμηνο κατά 168,2 εκατ. ευρώ (57,4%), από 293,2 εκατ. που ήταν το πρώτο εξάμηνο του 2007 σε 461,4 εκατ. ευρώ το εξάμηνο του 2008.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, αφού στη ΔΕΗ έχουν ξεφύγει εντελώς οι δαπάνες: τα συνολικά χρηματοοικονομικά έξοδα αυξήθηκαν σε 79,3 εκατ. ευρώ (15,4%) το εξάμηνο από 68,7 εκατ. το ίδιο εξάμηνο του 2007. Μόνο το χρέος της επιχείρησης αυξήθηκε κατά 200 εκατομμύρια μέσα σε έναν χρόνο. Μάλιστα την ίδια περίοδο μειώθηκε σημαντικά η δαπάνη μισθοδοσίας κατά 18,8 εκατ. ευρώ (-2,7%), από 697,1 εκατ. το πρώτο εξάμηνο του 2007 σε 678,3 εκατ. το εξάμηνο του 2008, λόγω απίσχνανσης του προσωπικού κατά 1.853 εργαζομένους.

Και μία χαρακτηριστική λεπτομέρεια: η ΔΕΗ από τη συμμετοχή της στην πολυσυζητημένη SENCAP (κοινοπραξία της ΔΕΗ με την Contour Global) είχε ζημιά 600.000 ευρώ.

Με τις ζημιές αυτές δεν υπάρχουν κονδύλια για να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις της επιχείρησης, η οποία θα πρέπει φυσιολογικά να καταφύγει σε δανεισμό για να συντηρήσει την τρέχουσα λειτουργία της. Ακριβώς λοιπόν αυτός ο σταθερός δανεισμός είναι που έχει τρομάξει τους ανθρώπους της επιχείρησης.

Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2000 που η ΔΕΗ άρχισε σταδιακά να μετατρέπεται σε ανώνυμη εταιρεία από οργανισμό του Δημοσίου ο δανεισμός της ανερχόταν σε 5,2 δισ. ευρώ, ενώ στις αρχές του 2005 ο δανεισμός είχε μειωθεί σε 3,6 δισ. ευρώ και στο μεταξύ διάστημα είχαν γίνει και επενδύσεις επιπλέον 3 δισ. ευρώ.

Σήμερα ο δανεισμός της ΔΕΗ έχει αρχίσει πάλι να αυξάνεται, αλλά εν τω μεταξύ δεν έχουν γίνει παραγωγικές επενδύσεις στην επιχείρηση. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2008 το χρέος της επιχείρησης έχει ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ και όλο αυξάνεται.