Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009

Διαμάχη ΔΕΗ - ιδιωτών για την πίτα των 500 εκατ. ευρώ

Παραιτήθηκε από τη ΔΕΗ ο Αθανασόπουλος Τέσσερις μήνες πριν λήξει το συμβολαιό του, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, κ. Παναγιώτης Αθανασόπουλος έθεσε την παραίτησή του στη διάθεση της κυβέρνησης, μέσω επιστολής που απέστειλε την εβδομάδα που πέρασε στους υπουργούς Οικονομίας κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου και Περιβάλλοντος- Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρμπίλη.

Στην επιστολή του σημειώνει πως είναι πρόθυμος να βοηθήσει τη νέα κυβέρνηση στο έργο της, αλλά επειδή αντιλαμβάνεται πως εκείνη μπορεί να έχει άλλες προτεραιότητες, αυτός προκειμένου να την διευκολύνει, θέτει την παραίτησή του στη διάθεσή της, χωρίς να επιθυμεί να λάβει κάποια αποζημίωση.

Αν και σύμφωνα με τις πληροφορίες η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη απαντήσει στον κ. Αθανασόπουλο, θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα κάνει αποδεκτή την παραίτησή του. Το γεγονός μάλιστα ότι αποποιείται του δικαιώματός του να εισπράξει αποζημίωση - το συμβόλαιό του λήγει στις 30 Ιανουαρίου του 2010 - εκτιμάται ότι διευκολύνει ακόμη περισσότερο την άμεση αποδοχή του αιτήματός του και λύνει τα χέρια της κυβέρνησης.

Αν και είναι νωρίς για ονόματα, εντούτοις η δεδηλωμένη πρόθεση του ΠΑΣΟΚ για μια πιο "πράσινη" ΔΕΗ, που να ποντάρει δηλαδή περισσότερο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, είναι πολύ πιθανό να κρίνει και το προφίλ του διαδόχου του κ. Αθανασόπουλου. Το όνομα που θα τον διαδεχθεί θα κληθεί να προσδώσει στη ΔΕΗ ένα πιο "πράσινο" χαρακτήρα, επιταχύνοντας τη κατασκευή δικτύων για τη διευκόλυνση των επενδύσεων σε αιολικά, και την προκήρυξη διαγωνισμών για νέες μονάδες λιγνίτη καθαρής τεχνολογίας. Την ίδια τύχη με τον κ. Αθανασόπουλο, εκτιμάται ότι θα έχει, σύμφωνα με κύκλους της ΔΕΗ, και ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Πρόδρομος Ευθύμογλου, ενώ για τους 8 γενικούς διευθυντές μπορεί ενδεχομένως να υπάρξει πρόβλημα μόνο για μεμονωμένες περιπτώσεις που κατά καιρούς είχαν ταυτιστεί με τις επιλογές του προέδρου της.
===================================
Επιστολή παραίτησης του προέδρου της ΔΕΗ
Την παραίτησή του θέτει στη διάθεση της κυβέρνησης με επιστολή που απέστειλε στους υπουργούς Οικονομίας και Περιβάλλοντος, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Τάκης Αθανασόπουλος. Το συμβόλαιό του λήγει τον Ιανουάριο του 2010.
Την επιστολή απέστειλε, σύμφωνα με πληροφορίες στις 7 Οκτωβρίου, και τονίζει ότι δεν ζητά αποζημίωση. Στην επιστολή αναφέρει ο κ. Αθανασόπουλος τις προτεραιότητες που υπάρχουν για τη επιχείρηση αλλά και το αναπτυξιακό πρόγραμμα της εταιρίας.
Έως τώρα δεν υπάρχει ενημέρωση για το αν η παραίτησή του κυρίου Αθανασόπουλου έχει γίνει δεκτή ή όχι.
===============================================
Διαμάχη ΔΕΗ - ιδιωτών για την πίτα των 500 εκατ. ευρώ
Μέσω δικαστηρίων ο καθορισμός των πραγματικών όρων της αγοράς στο παιχνίδι της απελευθέρωσης
Α. Γ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ
Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2009
Tο «φιλέτο» των περίπου 5.000 επιχειρήσεων που είναι καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος στη μέση τάση και πληρώνουν περί το μισό δισ. ευρώ ετησίως έχει γίνει μήλον της Εριδος μεταξύ της ΔΕΗ και δύο τουλάχιστον ιδιωτικών επιχειρήσεων που θέλουν να είναι οι προμηθευτές τους σε ρεύμα. Ως τώρα το προνόμιο αυτό ανήκε στη ΔΕΗ, αλλά με βάση τον νόμο περί απελευθέρωσης της ενεργειακής αγοράς οι καταναλωτές μέσης τάσης, που είναι σχετικά μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, έχουν δικαίωμα να επιλέξουν προμηθευτή, κάτι που έχει ήδη γίνει με τους μεγάλους ενεργειοβόρους καταναλωτές της χώρας, δηλαδή τις 20 βαριές βιομηχανίες του τόπου.

Μέχρι στιγμής οι δύο εταιρείες που ανταγωνίστηκαν τη ΔΕΗ- η «αυστριακή ΔΕΗ», η Verbund, και η ελληνική Βlue Αegean, που, σύμφωνα με πληροφορίες από την αγορά, ανήκει στον κ. Δ. Μελισσανίδη - τα κατάφεραν και κέρδισαν αρκετούς καταναλωτές, κυρίως μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ και κινηματογράφων, καταγράφοντας αξιοπρόσεκτα κέρδη. Ηδη στον χώρο αυτόν ετοιμάζονται να δραστηριοποιηθούν άλλοι δύο εναλλακτικοί προμηθευτές από το εξωτερικό, ένας Ιταλός και ένας Ελβετός, λόγω ελκυστικής κερδοφορίας φυσικά.

Ολο αυτό το κλίμα... κερδοφορίας των ιδιωτών και απώλειας πελατείας της ΔΕΗ δημιούργησε έντονη ανησυχία στη Χαλκοκονδύλη, που διαβίβασε τον προβληματισμό της στην απελθούσα κυβέρνηση. Αποτέλεσμα, μια απόφαση της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης που επιβάρυνε με περισσότερα τέλη τη χρήση του δικτύου από ιδιώτες, με αποτέλεσμα η κερδοφορία τους να απειλείται. Ετσι προ διμήνου η Verbund κατέθεσε προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόφασης επιμερισμού και στα τιμολόγια των ιδιωτικών εταιρειών των χρεώσεων για τη χρήση δικτύου και συστήματος, καθώς και για τις λεγόμενες Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ).
Οι ΥΚΩ σχετίζονται με την πώληση ενέργειας από τη ΔΕΗ στα νησιά και στους πολυτέκνους σε τιμές πολύ κάτω του κόστους για λόγους κοινωνικής πολιτικής, κάτι που αφήνει μάλλον αδιάφορους τους ιδιώτες.
Το 2008 η ΔΕΗ επιβαρύνθηκε από τις ΥΚΩ με 450-500 εκατ. ευρώ, ενώ πλέον το ποσόν κατανέμεται αναλογικά και στους ανταγωνιστές.
Η Verbund εκτιμά ότι η αύξηση των χρεώσεων αυτών (ως 70%) δημιουργεί θέμα αθέμιτου ανταγωνισμού, καθώς και ότι η επιβολή τους τον Ιούνιο του 2009, εν μέσω δηλαδή του έτους, ακυρώνει τα επενδυτικά σχέδιά της που είχαν γίνει το 2008 με άλλον προγραμματισμό.
Ωστόσο η ΔΕΗ απαντά ότι ακόμη και μετά την επιβολή των χρεώσεων στους ανταγωνιστές της το περιθώριο κέρδους τους παραμένει μεγάλο - σε κάποιες μάλιστα κατηγορίες πελατών της φτάνει και το 50%!
Η δικαστική διαμάχη φέρνει στην επιφάνεια την έντονη διαπάλη για το μοίρασμα της ενεργειακής πίτας και είναι φανερό ότι τώρα καθορίζονται οι πραγματικοί όροι της αγοράς στο παιχνίδι της απελευθέρωσης.
Ο καβγάς για το πάπλωμα
Εδώ και περίπου 10 μήνες η Verbund και η Βlue Αegean προσφέροντας χαμηλότερες τιμές απέσπασαν από τη ΔΕΗ κρίσιμους πελάτες, όπως η Α-Β Βασιλόπουλος, ο Σκλαβενίτης, η Ατλάντικ και αλυσίδα πολυκινηματογράφων.
Μετά τις κυβερνητικές ρυθμίσεις όμως οι ιδιώτες προμηθευτές ανησυχούν ότι η τιμή του ρεύματος που θα καλούνται να πληρώνουν οι πελάτες τους εξισώνεται με αυτήν της ΔΕΗ. Οι ιδιώτες ισχυρίζονται επίσης ότι η ΔΕΗ έχει τη δυνατότητα να ρυθμίζει τη χονδρική τιμή ρεύματος, δηλαδή την Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ), οπότε έχει κυρίαρχο ως μονοπωλιακό ρόλο στην αγορά.

Για αυτό και ζητούν αυτή η αναδρομική επιβάρυνση να μην ισχύσει για εφέτος προσθέτοντας ότι η επιβολή υψηλών χρεώσεων, «και μάλιστα στη φάση του ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπου η ΔΕΗ εξακολουθεί να κατέχει πάνω από το 99%», οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό.

Από τη ΔΕΗ απαντούν ότι αυτές οι χρεώσεις ακολουθούν την κοινοτική πρακτική, ενώ για τη ΡΑΕ υπολογίστηκαν βάσει του κόστους κατά το προηγούμενο έτος. Το θέμα έχει τεθεί και από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία απευθυνόμενη στην ελληνική κυβέρνηση επισημαίνει ότι δεν έχει ρυθμιστεί εγκαίρως ο επιμερισμός των χρεώσεων ΥΚΩ σε όλους τους παίκτες της αγοράς.

Σύμφωνα μάλιστα με τη νομοθεσία περί απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, έπρεπε να έχει επιλυθεί από το 2006. Αλλο ένα πρόβλημα προς επίλυση για τη νέα κυβέρνηση.


==================================================
Προτεραιότητα στην «πράσινη» ανάπτυξη
Tης Χρυσας Λιαγγου


Tην «πράσινη» ανάπτυξη έθεσε ως άμεση προτεραιότητά της η υπουργός Περιβάλλοντος Eνέργειας και Kλιματικής Aλλαγής, Tίνα Mπιρμπίλη, η οποία παρέλαβε ένα ευρύτερο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι ενεργειακές ΔEKO, αλλά και οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, που συνδέονται με τη γεωστρατηγική θέση της χώρας. Tο γεγονός ότι οι αρμοδιότητες περιβάλλοντος και ενέργειας περιήλθαν υπό τον έλεγχο μιας ενιαίας διοικητικής και πολιτικής αρχής, αναγνωρίζεται από το σύνολο της ενεργειακής αγοράς ως μία πρώτη θετική κίνηση της νέας κυβέρνησης. H αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (AΠE) αναμένει να πάρει το προβάδισμα που δικαιωματικά της ανήκει λόγω των κλιματικών αλλαγών αλλά και των δυνατοτήτων που έχει η χώρα, έναντι των συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, γιατί διεκδικεί με νέες επενδύσεις τον δικό της χώρο, με ένα σημαντικό πρόβλημα σε ό,τι αφορά το καύσιμο που θα χρησιμοποιήσει, αφού ο λιγνίτης τελειώνει, ο λιθάνθρακας και τα πυρηνικά έχουν απαγορευθεί και το φυσικό αέριο δεν επαρκεί. H επανεξέταση της πολιτικής στο μείγμα καυσίμου σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τον λιθάνθρακα είναι ένα από τα θέματα που όλοι οι επενδυτές θα θέσουν στη νέα υπουργό. Πιο ψύχραιμοι οι αρμόδιοι φορείς, όπως η Pυθμιστική Aρχή Eνέργειας, προβάλλουν την ανάγκη μιας ισόρροπης ανάπτυξης που θα ενθαρρύνει τις ΑΠΕ στον βαθμό που δεν θα υπονομεύουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας αλλά και την μακροπρόθεσμη οικονομικότητα του ηλεκτρικού συστήματος.

«H συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων σε ένα υπουργείο ακούγεται κατ’ αρχάς θετικό, καθώς δεν θα κοντράρει το ένα το άλλο. Θετικό είναι και το γεγονός ότι οι ανανενώσιμες πηγές έχουν τεθεί ως προτεραιότητα. Mένει να δούμε πώς θα υλοποιηθούν οι νέοι στόχοι και τι επιτάχυνση θα δοθεί. Tα μέχρι τώρα σημάδια πάντως είναι θετικά», δηλώνει στην «K» ο κ. Γιώργος Περιστέρης πρόεδρος του Συνδέσμου Eταιριών Hλεκτροπαραγωγής AΠE και διευθύνων σύμβουλος της TEPNA.

Aπό τα πρώτα πράγματα που θα πρέπει να κάνει η νέα διακυβέρνηση είναι να αφήσει να «τρέξουν πράξεις διοικητικές που έχουν κολλήσει στις διάφορες υπηρεσίες των συναρμοδίων υπουργείων», τονίζει ο ίδιος, υπογραμμίζοντας ότι αυτό θα δώσει στην αγορά την ανάσα που χρειάζεται. Σε ό,τι αφορά στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, επισημαίνει το πρόβλημα του καυσίμου. «Θα πρέπει να αποφασίσουμε ως κράτος πού στοχεύουμε, τι καύσιμο θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε και πού θα το βρούμε», τονίζει. Tο θέμα του καυσίμου θέτουν και κύκλοι των EΛΠE και της ιταλικής Edison, επισημαίνοντας το έλλειμμα σε φυσικό αέριο και την αδυναμία διασφάλισης των αναγκαίων ποσοτήτων.

Θετική χαρακτηρίζει την συγχώνευση των αρμοδιοτήτων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ο αντιπρόεδρος της PAE, Θ. Πανάγος. «Eίναι πολύ σημαντικό να υπογράφει ένας υπουργός, όπως και να φέρει αποκλειστική ευθύνη», τονίζει. Eπισημαίνει, ωστόσο, την ανάγκη της ισόρροπης ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των θερμικών μονάδων. «Δεν θα πρέπει να αποθαρρυνθούν οι ιδιώτες παραγωγοί στις επενδύσεις θερμικών μονάδων που αποτελούν τις μονάδες βάσης του συστήματος. Tο ποσοστό διείσδυσης των AΠE θα πρέπει να αποτελέσει συνάρτηση της ισχύος από μονάδες βάσης αλλά και της δυναμικότητας των δικτύων», τονίζει. Eκφράζει φόβους για «μια πλειοδοσία υπέρ του πρασίνου», επισημαίνοντας ότι δεν μπορούν ούτε τα αιολικά πάρκα ούτε τα φωτοβολταϊκά να διασφαλίσουν από μόνα τους την επάρκεια σε ηλεκτρισμό. Tο θέμα του καυσίμου στις θερμικές μονάδες είναι και για τον ίδιο τεράστιο πρόβλημα που θα πρέπει να επιλύσει άμεσα η νέα διακυβέρνηση. O κ. Πανάγος μιλάει για έλλειμμα 2 δισ. κ.μ. ετησίως που θα φτάσει τα 4 δισ. κ.μ. με την ολοκλήρωση των σχεδιαζόμενων επενδύσεων.

Προσδοκίες από την νέα υπουργό έχει και η πετρελαϊκή αγορά που αναζητάει ακόμη τον δρόμο για την εξυγίανση.

«H πάταξη του λαθρεμπορίου και της κάθε μορφής παρεμπορίας» είναι το υπ’ αριθμόν 1 θέμα που πρέπει να δει η νέα κυβέρνηση, δηλώνει ο κ. Γιάννης Aληγιζάκης, διευθύνων σύμβουλος της EΛINOIΛ και γραμματέας του Συνδέσμου Eταιρειών Πετρελαιοειδών Eλλάδας (ΣEEΠE). «Για την ουσιαστική εξυγίανση της αγοράς απαιτούνται ουσιαστικότεροι έλεγχοι, επιβολή ιδιαίτερα αυστηρών ποινών και κυρίως εφαρμογή των ποινών αυτών», τονίζει και αναφέρει επίσης την ανάγκη χρήσης των ταμειακών μηχανών στα πρατήρια και την απελευθέρωση των I.X. βυτιοφόρων.

Πρωτοβουλίες

H ενεργειακή αγορά αναμένει άμεσες πρωτοβουλίες σε θεσμικά θέματα, αλλά και τις αποφάσεις για ΔEH και ΔEΠA που θα σηματοδοτήσουν γενικότερες εξελίξεις, για τα δύο μονοπώλια των αντίστοιχων αγορών.

Mε ενδιαφέρον αναμένει, επίσης, τις προγραμματικές δηλώσεις και τα πρόσωπα που θα στελεχώσουν τη Γενική Γραμματεία Eνέργειας και τις διοικήσεις των ΔEH και ΔEΠA.

Eκκρεμή θέματα, που δεν συνδέονται με αλλαγή πολιτικής αλλά με τη συνέχεια του κράτους, όπως η ολοκλήρωση του προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, θα είναι από τα πρώτα με τα οποία θα καταπιαστεί η κ. Mπιρμπίλη. Πρόκειται για ρύθμιση που αφορά φορολογικά θέματα και δεν πρόλαβε να προωθηθεί στη Bουλή λόγω των εκλογών. Aντίστοιχη ρύθμιση εκκρεμεί και για τα αποκαλούμενα μη στεγασμένα επαγγέλματα. Στα συρτάρια της η νέα υπουργός θα βρει και το ανασκευασμένο πλαίσιο για τις AΠE, το οποίο, όμως, θεωρείται ότι θα επανεξετάσει σε βάθος.


=================================================
Τι είχε προτείνει το ΠΑΣΟΚ όταν ήταν αντιπολίτευση Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που άσκησε αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ τοποθετήθηκε σε μια σειρά καίριων περιβαλλοντικών ζητημάτων. Σύμφωνα με το πρόγραμμά του για το περιβάλλον, αλλά και τις δηλώσεις των υπευθύνων του πρώην τομέα ΠΕΧΩΔΕ του ΠΑΣΟΚ κατά το προηγούμενο διάστημα, οι θέσεις της σημερινής κυβέρνησης είναι οι εξής:

Ενέργεια. Προώθηση ενός νέου προτύπου που θα βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές, στην εξοικονόμηση ενέργειας, στη διαχείριση της ενεργειακής ζήτησης. Το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται το 18% της ενέργειας να προέρχεται από ΑΠΕ έως το 2020 με στόχο να ανέβει στο 20%. Εγγύηση της τιμής αγοράς του ηλεκτρικού ρεύματος από μικρούς και μεσαίους παραγωγούς ΑΠΕ. Η ΔΕΗ παραμένει υπό δημόσιο έλεγχο τουλάχιστον κατά 51%. Ριζικές τομές και συγκρούσεις με τα καρτέλ του χώρου στον τομέα των υγρών καυσίμων.

Κλίμα. Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 65% έως το 2050 με ενδιάμεσους δεσμευτικούς στόχους.
==========================================
Πέντε ανοιχτές «πληγές» στο Περιβάλλον
Η ηγεσία του νέου υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καλείται να δώσει λύσεις σε χρόνια προβλήματα
Των Τανιας Γεωργιοπουλου, Γιωργου Λιαλιου

Πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα, αρκετές παραπομπές στο Ευρωδικαστήριο και κυρίως αντιπεριβαλλοντική νοοτροπία έχει να αντιμετωπίσει η ηγεσία του νεοσύστατου υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Καλείται να αποδείξει άμεσα ότι οι «όμορφες εξαγγελίες δεν εξανεμίζονται όμορφα» όταν ερχόμαστε στο «διά ταύτα» αλλά ότι μπορεί πραγματικά να εφαρμόσει εκείνες τις πολιτικές που θα αλλάξουν την εικόνα της χώρας και θα ενισχύσουν εκτός από το φιλοπεριβαλλοντικό της προφίλ και την οικονομία της. Ασφαλώς το πρώτο θέμα που επηρεάζει και σειρά άλλων αποφάσεων είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το επίπεδο της εκπροσώπησης που θα επιλεγεί για τη σύνοδο του Δεκεμβρίου στην Κοπεγχάγη θα καταδείξει κατά πόσον η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να βρεθεί στο μπλοκ των χωρών που καταπολεμούν τις κλιματικές αλλαγές ή θα ακολουθήσει τη γνωστή τακτική «κάνουμε ό,τι επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση όταν δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά». Ακολουθούν σειρά σοβαρών ερωτημάτων-ζητημάτων με πολλές παραμέτρους. Ποιο θα είναι το ενεργειακό μείγμα που θα επιλεγεί για τη χώρα μας στο μέλλον δεδομένου ότι πρέπει να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα; Θα επιτραπεί στη ΔΕΗ να συνεχίσει να ρυπαίνει όσο και αν αυτό κοστίζει; Πώς θα μειωθεί ο όγκος των σκουπιδιών που παράγουμε και κυρίως η ποσότητα που καταλήγει στους ΧΥΤΑ μια «τεχνολογία» που έχει ήδη ξεπεραστεί; Πώς θα μειωθεί η σπατάλη νερού στη γεωργία και πώς θα συνεννοηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς για να εφαρμοστούν επιτέλους οι οδηγίες για την προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων; Και ίσως το δυσκολότερο, πώς θα φυτευτεί περισσότερο πράσινο και φτιαχτεί ένα επαρκές δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς στην Αθήνα και πώς οι πολίτες θα πειστούν να αφήσουν το Ι.Χ. τους ώστε να αναπνεύσουν καλύτερα και να τελικά να ζήσουν περισσότερο και καλύτερα...

ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ

Απουσία κεντρικού σχεδίου διαχείρισης

Παράγουμε πολλά απορρίμματα και ξοδεύουμε πολλά χρήματα για να τα διαχειριστούμε, κατά όχι και πολύ αποτελεσματικό τρόπο. Κάθε πολίτης αυτής της χώρας «παράγει» κατά μέσο όρο 474 κιλά οικιακά απορρίμματα τον χρόνο (1,3 κιλά την ημέρα). Το ποσοστό των παραγόμενων απορριμμάτων αυξάνεται ετησίως κατά 3% και μαζί το ποσοστό αυτών που καταλήγουν στις χωματερές. Σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης τα παραγόμενα απορρίμματα έχουν σταθεροποιηθεί (χώρες του νότου) ή και βαίνουν μειούμενα (Δανία, Σουηδία).

Η διαχείριση κάθε κιλού σκουπιδιών κοστίζει 150 - 250 ευρώ, άρα υπολογίζεται ότι χρειαζόμαστε 1,1 δισ. ευρώ τον χρόνο προκειμένου να «απαλλαγούμε» από τους τόνους σκουπιδιών που παράγουμε. Από τα 5,5 εκατ. τόνους απορριμμάτων ετησίως ανακυκλώνονται περίπου 350.000 τόνοι συσκευασιών (κυρίως μέσω του συστήματος των μπλε κάδων), 500.000 τόνοι χαρτιού και περίπου 50.000 τόνοι ηλεκτρικών συσκευών.

Ελάχιστες ποσότητες κομποστοποιούνται. Τα υπόλοιπα οδηγούνται χωρίς επεξεργασία στους ΧΥΤΑ ανά τη χώρα, όπως και στις ανεξέλεγκτες χωματερές. Παρά τις προτροπές και τα πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έρχονται (32.000 ευρώ την ημέρα για κάθε χωματερή) υπολογίζεται ότι περίπου 400-500 ανεξέλεγκτες χωματερές λειτουργούν στη χώρα.

Στην Αττική, στη Φυλή καταλήγουν ημερησίως 6.500 τόνοι σκουπιδιών αλλά η ζωή του ΧΥΤΑ είναι πεπερασμένη. Σύμφωνα με τον ΕΣΚΔΝΑ (Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής) μόλις 3 χρόνια, σύμφωνα με περισσότερο αισιόδοξες προβλέψεις 6 χρόνια. Την ίδια στιγμή η δημιουργία ΧΥΤΑ που έχουν δρομολογηθεί σε Κερατέα και Γραμματικό, στους οποίους έχει προβλεφθεί η μεταφορά του 15% των απορριμμάτων της Αττικής, αντιμετωπίζουν τη σθεναρή αντίδραση των κατοίκων.

Είναι φανερό πως απαιτείται ένας κεντρικός συνολικός σχεδιασμός αντιμετώπισης του θέματος «διαχείριση απορριμμάτων», που θα στοχεύει στη μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων και στην ελαχιστοποίηση όσων καταλήγουν στους ΧΥΤΑ.

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το νέφος στοιχίζει σε ανθρώπινες ζωές

Την ίδια στιγμή που η ατμοσφαιρική ρύπανση αναδεικνύεται ως ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας της Ε.Ε., στην Ελλάδα δεν υπάρχουν αξιόπιστες μετρήσεις για τα επίπεδα των μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα και φυσικά δεν λαμβάνονται μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δακτύλιος εφαρμόστηκε για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα το 1982, οπότε κυκλοφορούσαν στην Αττική περίπου 430.000 Ι.Χ. ενώ σήμερα ξεπερνούν τα 2,5 εκατ., και οι συγκοινωνιολόγοι έχουν εκφράσει πολλές φορές αντιρρήσεις ως προς την αποτελεσματικότητά του.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων των πόλεων αναμένεται να μειωθεί από 5 μήνες έως ένα χρόνο έως το 2020 λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που ενδέχεται να στοιχίσει 271.000 πρόωρους θανάτους αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

Στην Αθήνα, που μαζί με τη Θεσσαλονίκη παρουσιάζει υψηλά ποσοστά ρύπανσης, το 1994 είχαν μειωθεί οι λεγόμενοι παραδοσιακοί ρύποι (μονοξείδιο του αζώτου, μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου,) αλλά είχαν αυξηθεί δύο νέοι ρύποι, το όζον και τα αιωρούμενα σωματίδια PM 10 ή 5 και 2,5. Τα δεδομένα για τα PM 10, τα μόνα για τα οποία πραγματοποιούνται επίσημα μετρήσεις, αν και περισσότερο φονικά θεωρούνται τα PM 2,5, είναι ότι πολλές φορές παρατηρούνται υπερβάσεις του ορίου που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση, τα 50 μgr ανά κυβικό μέτρο αέρα το 24ωρο, όριο που δεν πρέπει να ξεπερνιέται περισσότερο από 35 φορές ετησίως. Από τις αρχές του 2010 το όριο θα πέσει στα 20 μgr ανά κυβικό μέτρο αέρα.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Περισσότερες μέρες με καύσωνα η Αθήνα

Παρότι η Ελλάδα είναι μια χώρα με μικρή συμμετοχή στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι επιστήμονες καταλήγουν ότι θα πληγεί δυσανάλογα πολύ σε σχέση με το μέγεθός της, λόγω γεωγραφικής θέσης. Πρόσφατη έκθεση της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF υποδεικνύει ότι το 2021-2050 η Αθήνα θα έχει 10-15 περισσότερες ημέρες με καύσωνα, ενώ η Θεσσαλονίκη και η Λάρισα 15-20 ημέρες, η Ρόδος θα έχει 20-30 νύχτες περισσότερο με υψηλές θερμοκρασίες, η Χαλκιδική θα έχει 10 ημέρες περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς.

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, προειδοποιούν οι επιστήμονες και οι πολιτικές πρέπει πλέον να τη λαμβάνουν σοβαρά υπόψη. Πρέπει να υποστηριχθεί το πράσινο στις πόλεις, να προστατευθούν οι παράκτιες περιοχές από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, να αντιμετωπιστεί η αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων, να γίνεται ορθότερη χρήση των φυσικών πόρων. Επιπλέον οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής πρέπει να ληφθούν υπόψη στη γεωργία, στον τουρισμό, σε όλες τις παραγωγικές διαδικασίες.

Ωστόσο κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει. Το εθνικό σχέδιο κατά της ερημοποίησης βρίσκεται ακόμα στα συρτάρια, η Πολιτεία θεσμοθετεί ως η κλιματική αλλαγή να είναι θεωρητικό σχήμα. Επιπλέον το 2008 η Ελλάδα διασύρθηκε διεθνώς, όταν αποδείχθηκε ότι δεν διέθετε έναν αξιόπιστο μηχανισμό για την παρακολούθηση των αερίων του θερμοκηπίου και απεβλήθη για μερικούς μήνες από τους ευέλικτους μηχανισμούς του Κιότο. Τώρα, με τη διεθνή διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το κλίμα να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής, η Ελλάδα έχει μια ευκαιρία να αποδείξει ότι δεν είναι το «μαύρο πρόβατο», αλλά να βρεθεί στην πρωτοπορία υπέρ της λήψης μέτρων.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Αμεση η ανάγκη προώθησης των ΑΠΕ

Η Ελλάδα θα ήταν ένας ιδανικός τόπος για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών: διαθέτει ένα από τα καλύτερα αιολικά πεδία της Ευρώπης, μεγάλη ηλιοφάνεια, ποτάμια που κατεβαίνουν από τα βουνά, γεωθερμία και ατελείωτες θάλασσες, για παραγωγή ενέργειας από τον κυματισμό.

Πλην όμως, μόλις το 8,5% της ενέργειας που παράγεται στη χώρα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και από αυτό το 6,5 από υδροηλεκτρικά φράγματα! Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να δώσει μάχη για να πετύχει τον ευρωπαϊκό στόχο του 2020: 20% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, 20% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, 20% της συνολικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η Ελλάδα βέβαια ζήτησε και πέτυχε μειωμένη κατά 2% την παραγωγή της ενέργειας από ΑΠΕ, ωστόσο ακόμα και αυτό το 18% θα χρειαστεί μια μικρή ενεργειακή επανάσταση για να επιτευχθεί.

Η προσπάθεια για μεγαλύτερη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών έρχεται αντιμέτωπη με το «τέρας» της γραφειοκρατίας, διάφορες αγκυλώσεις του Δημοσίου, αλλά και την προκατάληψη. Από την άλλη πλευρά όμως, η ανάγκη για άμεση διείσδυση των ΑΠΕ κρύβει και πολλούς κινδύνους: να αντιμετωπιστεί η πράσινη ενέργεια και οι επιδοτήσεις ως «ενεργειακό Ελντοράντο», ή να προκληθεί ζημιά στο περιβάλλον από την «κατεπείγουσα» κατασκευή των απαραίτητων για τη λειτουργία τους υποδομών. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα θα πρέπει έως τον Ιούνιο να καταθέσει στην Ε.Ε. ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με συγκεκριμένα μέτρα ανά τομείς.

ΝΕΡΟ

Σε διαρκή λειψυδρία από αλόγιστη χρήση

Σε διαρκή κατάσταση λειψυδρίας θα βρίσκεται στο εξής η Ελλάδα, ανεξάρτητα με το αν τα αποθέματα νερού επαρκούν για τα επόμενα δύο ή τρία έτη. Αυτό υποστηρίζουν οι ειδικοί, επισημαίνοντας την ανάγκη να υπάρξει συνετή διαχείριση του νερού στη γεωργία (όπου και καταναλώνεται περισσότερο από το 80% του νερού στην Ελλάδα), έλεγχος των 200.000 παρανόμων γεωτρήσεων, περιορισμός των απωλειών των δικτύων ύδρευσης στις πόλεις και συστηματοποίηση των ελέγχων.

Το πρόβλημα της επάρκειας νερού επιτείνεται από την αύξηση της κατανάλωσης στις πόλεις (χαρακτηριστικά, η ζήτηση νερού στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας αυξάνει κατά 6% ετησίως), αλλά και στις τουριστικές περιοχές (για παράδειγμα υπολογίζεται ότι οι τουρίστες σε πολυτελείς εγκαταστάσεις στην Ελλάδα ξοδεύουν περίπου 450 λίτρα/ημέρα, σε σχέση με 100-200 λίτρα ημερησίως των Ελλήνων).

Η υπερκατανάλωση νερού έχει οδηγήσει στις παράκτιες και τουριστικές περιοχές σε υφαλμύρινση του υδροφόρου ορίζοντα σε έκταση 1.500 τετρ. χλμ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το αργολικό πεδίο, στο οποίο η άντληση νερού για τη γεωργία ήδη από τη δεκαετία του '50 οδήγησε στην εξάντληση και τελικά υφαλμύρινση των υπογείων αποθεμάτων.

Η Ελλάδα, βάσει της Οδηγίας για την προστασία των Υδάτων, υποχρεούται να συστηματοποιήσει τους ποιοτικούς και ποσοτικούς ελέγχους και να συντάξει μέτρα για την προστασία επιφανειακών και υπόγειων νερών. Ομως παραπέμπεται συνεχώς στο Ευρωδικαστήριο για κακή εφαρμογή της Οδηγίας, καθώς δεν τηρεί τα χρονοδιαγράμματα.


=============================================

Δεν υπάρχουν σχόλια: